स्क्रब टायफसचे संशयीत रुग्ण आढळुन

आल्याने नागरीकांनी घ्यावयाची काळजी

नांदेड दि. 14 :- सध्या स्क्रब टायफस हा आजार विदर्भातील काही जिल्हयात आढळुन येत असल्याने नांदेड जिल्हा हा विदर्भाच्या सिमेलगत असल्याने नांदेड जिल्हयात या आजाराची लागण होऊ शकते. त्यासाठी वेळीच प्रतिबंधात्मक उपाययोजना राबविण्याच्यादृष्टीने गावातील नागरिकांनी सहकार्य करावे, असे आवाहन आरोग्य विभागाच्यावतीने करण्यात आले आहे.  

जिल्हयातील सर्व वैद्यकीय अधिक्षक, वैद्यकीय अधिकारी व तालुका आरोग्य अधिकारी यांना स्क्रब टायफस आजारावर वेळीच प्रतिबंधात्मक उपाययोजना राबविण्यासाठी सुचना दिल्या आहे. त्यानुसार सर्व प्रा. आ. केंद्राना सतर्क करण्यात आले आहे. सद्यस्थितीत स्क्रब टायफसचे रुग्ण विदर्भासह मध्यप्रदेश व आंध्रप्रदेश भागात आढळुन येत असुन नांदेड जिल्हा विदर्भ व आंध्र प्रदेशाच्या सिमेलगत असल्याने नांदेड जिल्ह्यातील हदगाव तालुक्यातील प्राथमिक आरोग्य केंद्र वायफना येथे दोन संशयीत रुग्ण आढळुन आले आहेत.

स्क्रब टायफस आजाराचा प्रसार

स्क्रब टायफस हा जिवानुजन्य आजार आहे. ओरिएन्शिया सुसुगामशी नामक बॅक्टेरीयामुळे होणारा अतिशय गंभिर पण उपचाराने बरा होणारा हा आजार आहे. ट्राम्बिक्युलीड माइटचे लारव्हे ज्याला चिगर म्हणतात ते चावल्यामुळे ओरिएन्टा सुसुगामुशी हे जंतु मानवाच्या शरिरात प्रवेश करतात. जिथे झाडेझुडपे, गवत असते त्यावर हे चिगर असतात. गवत कापतांना गवतावर बसल्याने किंवा ट्रेकिंग करतांना ते मानसाला चावतात मानव हे माईटचे आकस्मिक पाहुणे आहेत. चिगर माइट उंदरांना चावतात आणि तिथून आजार पसरतो. मोठी माईट चावत नाही आणी ती जमिनीवरच असते. चिंगर चावल्यामुळे 5 ते 20 दिवसांनी आजाराची लक्षणे दिसु लागतात चिंगर लारवे साधारण 0.17 ते 0.22 मिमी आकाराचे अतिशय सुक्ष्म असतात ते डोळांनी दिसत नाही ते चावणाऱ्या ठिकाणी दुखत नाही त्यामुळे काही चावल्याने भान राहत नाही.

प्राथमिक लक्षणे

ताप, डोकदुखी, हातपाय दुखी, किडा चावलेल्या ठिकाणी व्रण दिसतो मळमळ, ओकारी, शुध्द झारपणे चालताना तोल जाने, ज्या ठिकाणी चिगर चावतो त्याठिकाणी एक व्रण असतो ज्याला इशर म्हणतात हा दिसला तर रोग निदान नक्की होते असे समजण्यात येते की 40 टक्के रुग्णामध्ये हा इशर दिसत नाही. कपडयाने झाकलेल्या भागात तो असला तर दिसणे आनखीनच कठीनच असते. या आजारासाठी प्रतिबंधक लस नाही. लवकर निदान जनजागरण, उंदरावर नियंत्रण मिळवले तर स्क्रब टायफस आटोक्यात येवू शकतो.

निदान

            स्क्रब टायफस आजाराचे निदान करण्यासाठी खालील चाचण्या केल्या जातात

वेलफेलिक्स टेस्ट ज्यामध्ये 0XK Titre  हे वाढलेले आढळून येते. ही खात्रीशीर निदान चाचणी नसली तरी आपण या चाचणीच्या आधारावर स्क्रब टायपफसचे उपचार चालू करु शकतो. ही चाचणी स्क्रिनिंग टेस्ट म्हणून उपयुक्त आहे.

सिरॉलॉजिकल निदान ज्यामध्ये एलिझा व इतर पध्दतीचा उपयोग करुन शरीरामधील स्क्रब टायफसच्या अॅण्टी बॉडीज पाहिल्या जातात. ही चाचणी खात्रीशीर निदान म्हणून उपयोगिली जाते.

उपचार

            स्क्रब टायफस आणि एकूणच रिकेटशियल तापामध्ये टेट्रायक्लिन, क्लोरॅमफेनिकॉल आणि डॉक्सीसायक्लिन ही औषधे परिणामकारक ठरतात. या आजाराचा उपचार जिल्हयातील सर्व प्राथमिक आरोग्य केंद्र, ग्रामीण रफग्णालय व जिल्हा रफग्णालयात मोफत उपलब्ध आहे.

प्रतिबंधात्मक उपाययोजना

·         घराभोवती असलेल्या शेणाची उकंडे / कचऱ्याचे ढिगारे त्वरीत नष्ट करणे.

·         घराभोवती असलेल्या झाडे झुडपी काढुन टाकावेत, गवताळ भागावर तणनाशक औषधाची फवारणी करावी.

·         अंगणवाडी परिसर स्वच्छ ठेवणे व बालकांना गवतावर खेळु देवु नये.

·         खुल्या जागेवर शौचास जाणे टाळावे.

·         गावात पाणी साचुन दलदल निर्माण होणार नाही याची दक्षता घेणे.

·         शालेय परिसर स्वच्छ ठेवणे व विद्यार्थ्यांमध्ये जनजागृती करणे.

·         गावातील मजुराना जंगलात कामावर जाताना पुर्ण अंग झाकेल असे कपडे, गमबुट वापरणे. जंगलातुन परत आल्यानंतर अंगावरील सर्व कपडे उकळत्या पाण्यात भिजविणे, जंगलात कामावर बालकांना नेऊ नये.

·         गुराच्या गोठयामध्ये दलदल राहणार नाही याची दक्षता घेणे, किटकनाशक औषधाची फवारणी करणे, एका गोठयामध्ये गुराची गर्दी करु नये तसेच गुरासाठी साठविलेल्या चारामध्ये उंदराचा प्रादुर्भाव होणार नाही याची दक्षता घेणे.

·         गुराच्या गोठयामध्ये भिंतीला, खांबाना असलेल्या भेगाना शेण व ओल्या मातीच्या माध्यमातुन बुजविणे, शेणाचे ढिगारे गावापासुन दुर लांब अंतरावर राहतील याची दक्षता घेणे.

·         चिगर (माईट) आढळुन आलेल्या ठिकाणी जमिनीची नांगरणी व तसेच जमिनीवरील सर्व पालापाचोळा जाळुन टाकणे. चिगर माईट हे किटक उष्णरक्त असलेले प्राणी यांच्या सिरमवर अवलंबुन असतात त्यामुळे हे किटक शेतामधील उंदीर, घुशी व इतर प्राणी यांच्या शरीरावर आढळुन येतात. त्यामुळे उंदीर व घुशीचा नायनाट करावा.

·         स्क्रब टायपफस या आजाराची तपासणी व उपचार सर्व प्राथमिक आरोग्य केंद्र, ग्रामीण रुग्णालय व जिल्हा रुग्णालयात मोफत उपलब्ध आहे.

सद्यस्थितीत नांदेड जिल्हयामध्ये हदगाव तालुक्यातील प्राथमिक आरोग्य केंद्र वायफना  येथे स्क्रब टायफसचे दोन संशयीत रुग्ण आढळुन आले आहे.  त्याअनुषंगाने आरोग्य विभागामार्फत जिल्हा सर्व्हेक्षण अधिकारी डॉ. मुंडे, जिल्हा हिवताप अधिकारी डॉ. देशमुख, साथरोग वैद्यकीय अधिकारी डॉ. रुईकर व प्रयोगशाळा वैज्ञानिक अधिकारी श्री. सातपुते यांनी संबंधित गावात 8 सप्टेंबर 2018 रोजी भेट देवुन प्रतिबंधात्मक उपाययोजना राबविल्या आहेत. संशयीत रुग्ण आढळुन आले असले तरीही नागरीकांनी घाबरून जाण्याचे कारण नाही. वरील दक्षता प्रत्येकाने घेतल्यास संबंधित किटकाचा नायनाट होईल म्हणजे योग्य काळजी व वेळीच केलेले उपचार तुम्हाला होणाऱ्या आजारापासुन दुर ठेवेल. त्यासाठी किटकजन्य आजारावर नियंत्रण ठेवण्यासाठी सर्वांनी हातभार लावाला, असे आवाहन आरोग्य खात्याकडुन जिल्हा हिवताप अधिकारी, जिल्हा शल्य चिकित्सक, जिल्हा आरोग्य अधिकारी नांदेड यांनी केले आहे.

000000